Υπάρχουν άλλες 21 λιγότερο… γνωστές αδικίες του Ασφαλιστικού οι οποίες, αφενός αφαιρούν κάθε μήνα εισόδημα από τους «απόμαχους», αφετέρου δε εντείνουν το αίσθημα πικρίας καθώς άλλοι συμπολίτες τους τυγχάνουν διαφορετικής-διακριτικώς μεταχείρισης.
Ωστόσο, αυτές οι σκαστές αδικίες δεν έχουν προβληθεί επαρκώς από τους αρμόδιους. Ειδικά εν όψει Πάσχα, αφού φέτος δεν θα δοθεί επιταγή ακρίβειας ή επίδομα στους χαμηλοσυνταξιούχους και εν όψει των ευρωεκλογών…
Δεν προβλέπεται κατώτατο όριο αποδοχών στους συνταξιούχους. Απ όταν καταργήθηκε το «κατώφλι» το 2015 (Υπουργική Απόφαση Χαϊκάλη 8/2015), μια σύνταξη (χηρείας) μπορεί να πέσει πολύ κάτω από τα 382 ευρώ της εθνικής σύνταξης με 15ετή ασφάλιση. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός αποτροπής της φτώχειας στους ηλικιωμένους.
Καταργήθηκε την περίοδο 2016-18 το ΕΚΑΣ, το οποίο ελάμβαναν μέχρι τότε σχεδόν 360.000 χαμηλοσυνταξιούχοι με εισοδηματικά κριτήρια. Έκτοτε δεν υπάρχει σταθερός και νομοθετημένος τρόπος ενίσχυσης των χαμηλοσυνταξιούχων. Πλέον μόνο κατά τις κρίσιμες προεκλογικές περιόδους και αναλόγως των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων (πλεόνασμα) η κυβέρνηση ανακοινώνει κάποιας εφάπαξ-εορταστικές ενισχύσεις…
Η Ελλάδα αναμένεται να «κατακτήσει» τα υψηλότερα στην Ευρώπη όρια ηλικίας για συνταξιοδότηση (άνω των 67 ετών για λιγότερα από 40 έτη ασφάλισης) μετά την επικείμενη (μέχρι το 2027) αύξησή τους με βάση το προσδόκιμο ζωής.
Οι ασφαλισμένοι πληρώνουν εισφορές υγείας από κάθε πηγή (κύρια, επικουρική, σύνταξη χηρείας κ.α.) ακόμη και από την εργασία ενός συνταξιούχου. Μάλιστα το ποσοστό εισφοράς αυξήθηκε στο 6%, από 4% και μόνο για τις κύριες συντάξεις, μέχρι το 2015. Παράλληλα το ταμείο τους (ΕΟΠΥΥ) τους καλύπτει μόνο την πιο φθηνή δραστική ουσία, όχι κάθε σκεύασμα. Για παράδειγμα, εάν ένας ασφαλισμένος προμηθεύεται ένα συγκεκριμένο αντίγραφο φάρμακο και κυκλοφορήσει, μετά από ετών αποτελεσματικής θεραπείας, ένα πιο φθηνό σκεύασμα, υποχρεούται να αλλάξει αγωγή. ‘Έστω και εάν με το φθηνό αντίγραφο (ή off patents) φάρμακο είχε σταθεροποιήσει την κατάσταση της υγείας του…
Την ίδια στιγμή οι μισθωτοί ασφαλισμένοι πληρώνουν ανάλογα με την αμοιβή τους εισφορές Υγείας, ενώ οι ελεύθεροι επαγγελματίες σταθερό ανά μήνα ποσό. Κατ αυτόν τον τρόπο οι υπάλληλοι πληρώνουν υψηλότερες εισφορές έναντι των… αφεντικών (ο σοφέρ του ιδιοκτήτη επιβαρύνεται με υψηλότερες εισφορές…) Παράδειγμα: ο μισθωτός με τον βασικό μισθό των 830 ευρώ πληρώνει το χρόνο 825 ευρώ εισφορά υγείας, έναντι του αφεντικού που πληρώνει μόλις 748,68 ευρώ (στην κατώτερη ασφαλιστική κλάση που επιλέγει το 94% των ελευθέρων επαγγελματιών).
Έτσι οι μισθωτοί λαμβάνουν υψηλότερες συντάξεις, αλλά οι φορολογούμενοι επιδοτούν… υψηλότερα τους συνταξιούχους ελεύθερους επαγγελματίες. Και αυτό καθώς η σύνταξη ενός ελεύθερου επαγγελματία, που ασφαλίζεται για 40 έτη στην κατώτερη ασφαλιστική κλάση (175,83 το μηνά για κύρια σύνταξη), στηρίζεται κατά το ήμισυ στην εθνική σύνταξη των 426 ευρώ που πληρώνουν οι φορολογούμενοι (συνολική σύνταξη 880 ευρώ μεικτά). Και αυτό γιατί τα ασφάλιστρα αυτά (175,83) είναι υποδεέστερα του ανειδίκευτου εργάτη…
Φόρος 50%
Οι συνταξιούχοι με μεικτές αποδοχές από κύριες συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ και επικουρικές άνω των 300 ευρώ πληρώνουν διπλή φορολογία. Εκτός από την φορολογική κλίμακα (22% από 10.000 ευρώ έως 21.999, ενώ για μεγαλύτερα ποσά ετήσιου εισοδήματος 32% κ.ο.κ.) πληρώνουν και Εισφορά Αλληλεγγύης. Έτσι αυτή η κατηγορία συνταξιούχων επιβαρύνεται με ποσά φόρου άνω του 50% από το πρώτο ευρώ (μαζί με την εισφορά Υγείας).
Δεν εφαρμόζονται οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για την απόδοση των αναδρομικών της περιόδου Ιούνιος 2015-Μάιος 2016 (Δώρα) και δεν διορθώθηκαν τα ποσοστά των επικουρικών συντάξεων.
Οι συντάξεις χηρείας ξευτελίζονται σε ποσοστό 35% επί των αποδοχών του άμεσα ασφαλισμένου (θανόντος). Μάλιστα ο νόμος προβλέπει την αποκοπή και της εθνικής σύνταξης σε περίπτωση συνταξιοδότησης εξ ιδίου δικαιώματος (μη καταβολή διπλής εθνικής σύναξης). Κάτι που όταν εφαρμοστεί, θα μετατρέψει τη σύνταξη χηρείας σε απλό επίδομα
Σε ορισμένες περιπτώσεις η σύνταξη χηρείας περικόπτεται στο 35% μετά την 3ετία (σε περίπτωση εργασίας ή λήψης σύνταξης εξ ιδίου δικαιώματος), όπως στον ΟΓΑ ή το Δημόσιο, αλλά δεν συμβιώνει το ίδιο στα άλλα επιμέρους ταμεία. Με αποτέλεσμα οι εν λόγω δικαιούχοι (κυρίως χήρες), να χρεώνονται με αχρεωστήτως καταβληθείσες συντάξεις και να επιβαρύνονται με επιπλέον εισφορές Υγείας, φόρο και Εισφορά Αλληλεγγύης. Ποσά τα οποία θα κληθούν κάποια στιγμή να επιστρέψουν σον ΕΦΚΑ…
Δεν παρέχεται η δυνατότητα στις χήρες/ους να επιλέξουν ποια σύνταξη (λόγω θανάτου ή εξ ιδίου δικαιώματος) θα περικοπεί.
Η τιμωρία των αγροτών
Στην περίπτωση δε των αγροτών/αγροτισσών, με τη λήψη της σύνταξης χηρείας αποκόπτεται εντελώς το κοινωνικό μέρος της σύνταξης ΟΓΑ. Με αποτέλεσμα η σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος να μετατρέπεται σε… χαρτζιλίκι. Ακόμη και αυτό περικόπτεται κατά 50% μετά την 3ετία…
Οι συντάξεις των αγροτών, ειδικά της περιόδου 2019-20, είναι κατώτερες της σύνταξης ανασφάλιστου ηλικιωμένου (μικρότερες των 400 ευρώ μεικτά). Καίτοι και στις δύο περιπτώσεις δίδονται στο 67ο έτος της ηλικίας, ενώ οι αγρότες είχαν καταβάλει εισφορές για 30 ή και περισσότερα χρόνια…
Οι αγρότες δεν δικαιούνται ακόμη ολόκληρη της εθνική σύνταξη, την οποία λαμβάνουν όλοι οι ασφαλισμένοι του αστικού τομέα, ακόμη και οι ομογενείς ή μετανάστες που διαβιούν 30 χρόνια στην Ελλάδα.
Δεν δίνεται επίδομα γάμου και, κυρίως, επίδομα τέκνων (μέχρι το 24ο έτος όπως συμβαίνει με τους εν ενεργεία). Υπό αυτές τις συνθήκες, στην Ελλάδα της δημογραφικής κρίσης τιμωρείται η τεκνοποίηση μετά το 38ο έτος της ηλικίας…
Στις περιπτώσεις σύνταξης αναπηρίας δεν καταβάλλεται ολόκληρη η εθνική σύνταξη, ανεξαρτήτως ετών ασφάλισης του δικαιούχου. Σε περίπτωση που το ποσοστό αναπηρίας είναι κάτω του 80% μειώνεται η εθνική σύνταξη κατά 25% και περιορίζεται στο 50% για ποσοστό αναπηρίας κάτω του 67%…
Λειτουργούν ισχυρά αντικίνητρα για συνέχιση της απασχόλησης και μετά τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης (ενεργός γήρανση). Ενώ από το 35ο έτος μέχρι το 40ό το ποσοστό αναπλήρωσης είναι 2,55% για κάθε χρόνο παραμονής στην ασφάλιση, μετά το 40ό έτος το ποσοστό περιορίζεται στο +0,5% το χρόνο…
Αυξήσεις κάτω του πληθωρισμού
Οι αυξήσεις κάθε χρόνο στις συντάξεις κυμαίνονται κάτω του πληθωρισμού (μη αναπλήρωση του διαθέσιμου εισοδήματος από την ακρίβεια). Και αυτό γίνεται με το τρικ της απόδοσης του μισού (επίσημου) πληθωρισμού και της μισής οικονομικής μεγέθυνσης (αύξηση ΑΕΠ). Αλλά πάντα το ΑΕΠ είναι υποδεέστερο του πληθωρισμού. Με αποτέλεσμα, χρονιά με τη χρονιά, οι πραγματικές συντάξεις να μειώνονται…
Δεν προβλέπεται κανέναν αντικίνητρο στην εργασία των συνταξιούχων (παρακρατείται το 10% από την αμοιβή επί της εργασίας υπέρ ΕΦΚΑ). Αυτό δεν ισχύει για τις χήρες/ους. Σε αυτές τις περιπτώσεις τους αποκόπτεται το 50% της σύνταξης που λαμβάνουν σε περίπτωση ανάληψης εργασίας. Ακόμη και εάν η χήρα είναι στην ηλικία των 30 ή 40 ετών και πρέπει να μεγαλώσει την οικογένειά της, ακόμη και εάν τα ορφανά παιδιά θέλουν να εργαστούν, έστω παροδικά, για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους ενόσω σπουδάζουν…
Στους παλαιούς ασφαλισμένους (έως 12/5/2016) δεν επιτρέπεται η αναγνώριση του παράλληλου χρόνο ασφάλισης για τον οποίο δεν ελήφθη δεύτερη σύνταξη. Αυτός ο χρόνος δεν υπολογίστηκε κατά την αίτηση συνταξιοδότησης (προ του νόμου 4387/16) καθώς τότε η συμπερίληψή του δεν τροποποιούσε (βελτίωνε) το ποσό της σύνταξης.
Μέχρι το 2016 (ν.4387/16) τα επιμέρους ταμεία, σε πολλές περιπτώσεις, έδιναν πλήρη σύνταξη με 32 ή 35 έτη ασφάλισης. Με αποτέλεσμα οι παλαιοί συνταξιούχοι να μην καταθέσουν-συμπεριλάβουν χρόνο προγενέστερης απασχόλησης σε άλλο κλάδο (περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλιση σε ΙΚΑ και φορέα του δημοσίου ή Ειδικό Ταμείο ΔΕΚΟ-Τραπεζών). Ο νόμος δεν τους επιτρέπει τώρα να κάνουν χρήση αυτού του (πρόσθετου) χρόνου, ώστε να βελτιώσουν τις αποδοχές τους. Κυρίως δεν να μειώσουν την «προσωπική διαφορά» που τους βαραίνει καθώς σχεδόν όλες οι παλαιές συντάξεις που εκδόθηκαν με λιγότερα από 36 ή 37 χρόνια ασφάλισης, έχουν προσωπική διαφορά και δεν αυξάνονται με βάση τις ετήσιες αναπροσαρμογές…
Γράφει ο Χρήστος Μέγας
